Proje yapmak için ihtiyacınız olan temel yetkinlikler nelerdir? Bir diğer bakışla, insanları proje yapmaya iten güç veya etkenler nelerdir? Bu yazıda bizi proje yapmaya iten ya da diğer bir bakış açısıyla bir proje teklifi hazırlamak için ihtiyaç duyulan üç temel etkenden bahsedeceğim.
Projelerin başarısı bunların gücüyle doğrudan ilgilidir. Bu etkenler var olduğunda proje yapmak kaçınılmazken, bunlardan biri eksik olduğunda ise sorunlarla karşılaşmamız ve hatta başarısızlık kaçınılmaz olur.
Öncelikle şunu vurgulayalım. Bir proje uygulayabilmek için, iki aşamayı başarmaya ihtiyacımız var:
- Birincisi, iyi bir proje (teklifi) hazırlamak,
- İkincisi finansman temin etmek.
Ancak bundan sonra, elde edilen finansman ile planlanan faaliyetleri yürütmek mümkün olur. Bu konuda daha geniş bilgi için “AB Hibe Programlarına Başvuru Formunu Doldurmak Proje Hazırlamak Mıdır? Proje Neden ve Nasıl Hazırlanır?” konulu yazımı okuyabilirsiniz!
Yerel düzeyde uygulanan özellikle sosyal içerikli projeler için günümüzde kullanılan en yaygın finansman kaynağının hibe programları olduğunu görüyoruz.
Avrupa Birliği veya diğer hibe programlarından yararlanarak proje uygulamak için, öncelikle iyi bir proje teklifi sunmak zorunludur. Teklifinizin ilgili programdan hibe almaya hak kazanabilmesi için ise değerlendirme kriterlerine göre yeterli puana ulaşması gerekir. Bunun için proje teklifinizi, rakiplerinden daha fazla öne çıkmasını sağlayacak niteliklerle güçlendirmelisiniz.
İstenen niteliklere sahip bir proje tasarlamanız için temelde üç şeye ihtiyacınız var. Diğer bir ifadeyle, her başarılı proje bu üç itici güç sayesinde başlar.
Söz konusu üç bileşeni birer sözcükle formüle edebiliriz:
- Motivasyon
- Vizyon
- Kapasite
Şimdi bunları ayrıntılarıyla görelim.
Motivasyon
Proje geliştirebilmek için ihtiyacınız olan ilk şey, “daha iyiye ulaşmayı arzu etmek”. Mevcut durumdan daha iyisini arzu ediyor olmanız ilk koşul. Bunun anlamı şu:
Proje hazırlayabilmek için öncelikle bir şeylerden “rahatsızlık” hissetmeniz gerekir. Bu şekilde ifade etmek başlangıçta belki şaşırtıcı gelebilir. Ancak eğer rahatsızlığın kaynağına bakarsanız, bir ihtiyaç veya sorunun varlığını belirlediğinizi ve o konuda daha iyiye ulaşmayı arzu ettiğinizi görebilirsiniz. İşte o daha iyiye ulaşma arzunuz, sizi harekete geçirecek, sizde proje yapma isteği uyandıracak olan güçtür. Bunu “motivasyon” sözcüğü ile ifade ediyoruz.
Eğer olup biten her şeyden memnunsanız, hiçbir hoşnutsuzluk hissetmiyorsanız, bu, proje yapmayı gerektirecek birinci unsurdan yoksun olduğunuz anlamına gelir. Çünkü böyle durumlarda değişmesi gereken bir şey görmezsiniz ve değişim için harekete geçme isteği de duymazsınız.
Özetlersek, yaptığınız işte, faaliyet gösterdiğiniz alanda, bulunduğunuz ortamda veya çevrede bir sorun, bir eksik, bir ihtiyaç görmeniz sizi proje yapmaya iten ilk etkendir. Sorunu veya ihtiyacı belirleyebiliyorsanız, kısacası bir şeylerden rahatsızlık duyuyorsanız proje geliştirmek için gerekli olan unsurlardan ilkine sahipsiniz. Ancak elbette bunun aşırıya kaçmayan, dozunda —tatlı bir rahatsızlık— olması önemli.
Vizyon
Soruna, çözüme ve geleceğe dair bir görüşe, yani vizyona sahip olmak, bizi proje yapmaya iten bir diğer etkendir.
Dolayısıyla, proje hazırlayabilmek için, ihtiyaç hissettiğiniz rahatsızlığı giderecek çözümü ve hatta sizi o çözüme götürecek yolu da görmeniz gerekir. Buna kısaca “vizyon” diyoruz.
Arzu ettiğiniz “daha iyinin” ne olduğu konusunda bir fikir sahibi olmalısınız. Bunu ileriyi görmek veya ulaşılmak istenen hedefi öngörebilmek olarak da adlandırabiliriz. Nasıl bir çözüm öngördüğünüz tamamen vizyonunuza, vizyonunuzun genişliğine bağlıdır.
Bu konuda unutulmaması gereken şey şudur: Yeterli vizyona sahip olmadan bir proje yaparak, soruna çözüm geliştirdiğinizi sanırken, sorunu daha da derinleştirebilirsiniz.
Ayrıca sizi mevcut durumdan hedeflediğiniz duruma götürecek çalışmaları, adımları kurgulayabilecek, faaliyetleri planlayabilecek birikim, donanım, görgü ve bakış açısına da sahip olmalısınız. Bir diğer ifadeyle, projeyle ulaşmak istediğiniz hedefinizi daha şimdiden görmeniz ikinci koşul.
Proje geliştirebilmek için vizyon sahibi olmak gerekli ancak, burada kast edilen vizyonun, gerçekçi temellere dayanması, boş hayaller veya temenniler ile karıştırılmamasının önemi de unutulmamalıdır.
Kapasite
Bizi çözüme götürecek güce ve kaynaklara sahip olmak, proje yapmaya iten diğer etkendir.
Dolayısıyla, motivasyona ve vizyona sahip olmak yanı sıra proje yapabilmek için ihtiyacınız olan üçüncü önemli faktör, uygun “kapasiteye” sahip olmaktır.
Kapasite çok geniş bir kavram. Organizasyonun büyüklüğü, işlerin teknik boyutları, uygun fiziki yapı, ekipman, donanım, zaman, personel, finans gibi kaynaklar, hepsi kapasite kavramının içine girer.
Eğer projenizle ilgili dinamikleri yeterince harekete geçiremezseniz, yani öngördüğünüz kapasiteyi kullanamazsanız, projeniz bir yerde tıkanabilir; çözüm yerine yeni sorunlarla yüzleşebilirsiniz.
Burada öncelikle yeterli organizasyon kapasitesi (kurumsal kapasite) ve de insan kaynağı kapasitesi önemli. Yanınıza kimleri alabiliyorsunuz? İyi bir ekip oluşturabiliyor musunuz? Yeterli sayıda iş günü kullanabilecek misiniz?
Bildiğiniz üzere, Avrupa Birliği hibe programlarına bireysel olarak değil, kurumunuz adına başvuruda bulunabilirsiniz. Öncelikle hazırlamayı düşündüğünüz proje teklifinin kurumunuzun misyonu ve amaçlarıyla uyumlu olması bir zorunluluk. Bunun ötesinde, kurumunuzun proje yönetim süreçleri için yeterli teknik, mali ve operasyonel kapasiteye de sahip olması gerekir.
Başarılı projeler için sürekli ve etkili bir destekleyici sisteme ihtiyaç duyulur. Mevcut kaynak ve olanaklarla sorunun ne kadarına çözüm geliştirebilecek, ne düzeyde değişim başlatabileceksiniz? Bütün bunlarla zamanında ve istenilen standartta iş üreterek memnun edici etkin sonuçlar alabilecek misiniz?
Yeterlilikle ilgili tüm bu ayrıntılar kapasite kavramı içinde değerlendirilmelidir.
Son söz
Motivasyon, vizyon ve kapasite, bir değişimi, yani projeyi başlatan üç temel etkendir.
İyi bir proje geliştirebilmek için öncelikle bir şeylerden tatlı bir rahatsızlık duymaya ve daha iyisini arzu etmeye, yani motivasyona ihtiyacınız var.
Ardından, çözümü ve sizi o çözüme götürecek yolu da görecek bilgi ve donanıma, yani vizyona ihtiyacınız var.
Bunlarla birlikte önünüzdeki tüm süreçleri kolaylıkla yönetebilecek yeterli kapasiteye de sahip olmanız gerekir.
Eğer bu üç bileşene sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, proje teklifinizi hazırlamak üzere kolaylıkla girişimde bulunabilirsiniz. Eksiğiniz varsa, önce onu tamamlamaya çalışmak, ilk adım olmalıdır. Çünkü bunlar olmadan proje yapmaya kalkışmak büyük hayal kırıklıkları yaşatabilir. Örneğin, yeterli vizyona sahip olmadan bir proje yaparak, soruna çözüm geliştirdiğinizi sanırken, sorunu daha da derinleştirebilirsiniz. Eğer yerel dinamikleri yeterince harekete geçiremezseniz, projeniz bir yerde tıkanabilir; çözüm yerine yeni sorunlarla yüzleşebilirsiniz.
“Bir AB Projesi Hazırlarken Cevaplanması Gereken 10 Soru” başlıklı yazımı okuyarak proje yapma konusunda bilgilerinizi artırmaya devam edebilirsiniz.
Yeni yazılarda görüşünceye dek, “öğrenmeye devam edin”!
Yorumunuzu Ekleyebilirsiniz