Işığa Karşı (Ters Işıkta) Fotoğraf Çekimi İçin İpuçları

Ters ışıkta (ışığa karşı) fotoğraf çekiminde başarılı sonuçlar elde etmeye başladığımızda fotoğrafçılığımızın önemli bir aşama daha kaydettiğini fark ederiz.

Fotoğrafa yeni başladığımızda hepimizin çevreden duyduğu ilk öğütlerden biri, devamlı güneşi arkamıza alarak çekim yapmamızdır. Üniversite yıllarımda bana da hep aynı şey önerilirdi. Ancak bir gün ışığa karşı fotoğraf çekmeyi denediğimde fotoğraflarımın ayrı bir havaya büründüğünü ve sıradanlıktan kurtulduğunu fark ettim. Böylece daha çarpıcı fotoğraflar elde etmenin bir yolunu bulmuştum.

Fotoğrafçılıkta ışık kullanımı çok önemli bir konu. Ters ışıkta, yani ışığa karşı fotoğraf çekimi nasıl yapılır? Başarılı sonuçlar elde eden fotoğrafçılar ters ışıkta hangi teknikleri uyguluyorlar? Işığa karşı daha güzel fotoğraf çekmenin yolları nelerdir? Bunlar gibi soruların yanıtları yanı sıra, bu yazıda doğru yöntemlerle ters ışıkta daha güzel fotoğraflar çekmenize ve fotoğrafçılığınızı geliştirmenize yardımcı olacak bazı ipuçlarını bulacaksınız.

Fotoğrafta ters ışık nedir?

Ters ışık ile kastedilen, basitçe fotoğraf çekerken ışık kaynağını karşımıza almamız, objektifi ışık kaynağına doğru tutarak çekim yapmamızdır. Gündüz ışık kaynağınız güneş olabileceği gibi karanlık bir ortamda bir pencere de olabilir, bir lamba da. Ters ışık veya “ışığa karşı” çekim yapabilmeniz için ışığın konumuzu arkadan aydınlatması gerekir.

Işığa karşı (ters ışıkta) yaptığımız çekimler, büyüleyici ve dramatik fotoğraflar elde etmemize yardımcı olur. Ancak ters ışıkta istenen sonuçları elde etmek her zaman kolay olmayabilir. Önce bunun nedenlerine, sonra da işinizi kolaylaştıracak bazı ipuçlarına değinelim.

Işığa karşı fotoğraf çekiminin zorlukları

Işığa karşı çekilen birçok fotoğrafın karanlık ya da çok parlak çıkmasının genellikle yanlış kamera ayarlarından kaynaklandığı düşünülür. Oysa bu durumun nedeni çoğu kez ayarlardan çok kameraların dinamik aralığının düşük olmasıdır. Düşük dinamik aralıkta, gölgede kalan konuyu istenen aydınlıkta pozlandığımızda parlak alanlar patlar veya parlak arka planı istenen aydınlıkta fotoğrafladığımızda bu kez konu karanlık çıkar. Bunu gidermenin bir yolu, fotoğrafın dinamik aralığını çekim sonrası işlemeyle yükseltmektir.

Fotoğraflarda dinamik aralık konusunda daha geniş bilgi için Fotoğraflarda Dinamik Aralık Nedir? Yüksek Dinamik Aralık (HDR) Nasıl Elde Edilir? başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Ters ışık fotoğraf konusunda birkaç önemli noktayı başlangıçta bilmekte yarar var:

• Ters ışıkla çekilen fotoğraflarda ışık ölçümünü aydınlık fondan yaparsanız siluet fotoğrafları elde edersiniz.
• Diğer yandan, konudan yapılan ölçümler ise ışık kaynağının olduğu parlak arka planda patlamalara neden olacaktır.
• Eğer ışık kaynağını konunun arkasına saklarsanız bu kez gölgelerden oluşan izler ve dokular ortaya çıkacaktır.

Bunları hatırda tutmak daha doğru adımlar atmanızı kolaylaştıracaktır. Böylece ışığa karşı çekimlerde daha iyi sonuçlar alabilmek için aşağıda üç başlık altında topladığım ipuçlarından daha iyi yararlanabilirsiniz.

— Uygun ışık ortamını seçin

Öncelikle çekim yapmak için iyi bir ters ışık ortamı seçtiğinizden emin olun. Öğlen saatlerinde güneş tepedeyken ve ışığı yumuşatmanıza yarayacak yardımcı unsurlar yokken ters ışık denemelerinden iyi sonuç almanızın zor olduğunu unutmayın.

Gün doğumu sonrası veya gün batımı öncesi çekim yapmanız işinizi kolaylaştıracaktır; bu saatlerde ışık daha yumuşaktır ve çok daha iyi ters ışık ortamları oluşur.

Eğer gün ışığının yumuşak geldiği saatlerde çekim yapma şansınız yoksa ışığı yumuşatacak çözümler bulmaya çalışmalısınız. Örneğin, ağaçlar bu tür durumlarda mükemmel çözümler sunar. Konunuzu ağaçların, hatta tek bir ağacın bile önüne alırsanız ve siz de ağaçların arkasından gelen ışığa karşı pozisyon alırsanız, günün hemen her saatinde son derece çarpıcı sonuçlar elde edebilirsiniz. Yaprakların arasından süzülen ışık hoş ve yumuşak bir hâl alarak güzel bir arka plan oluşturacaktır. Eğer bir de konunuzu arka planın koyu gölgede kalan kısmının önüne yerleştirmeyi başarabilirseniz, çevresi ışıl ışıl parlayacak konunun kendini çok daha ön plana çıkardığı, daha dikkat çekici fotoğraflar elde edebilirsiniz.

Işığa karşı manzara ve doğa fotoğraflarında ise yakın plana alacağınız konu üzerinde güneş harika bir ışık efekti yaratacaktır.

Bazen konunuzun güneşi örtmesinden yararlanarak kendinizi konumlandırmanız, yani konunuzun gölgesine girerek çekim yapmanız işinize yardımcı olabilir. Bu durumda, lensinize karşıdan çok fazla ışık gelmesini ve tüm görüntüyü yıkamasını (puslanmayı) engellemiş olursunuz. Özellikle ters ışık çok güçlü olduğunda bu yöntemi uygulayarak fark yaratabilirsiniz. Denemekte fayda var!

— Kameranızın özelliklerini kullanın

Ters ışık koşullarında kameralarımızın kolayca yanılabileceğini göz önünde bulundurursanız, manüel modda çekim yapmanın işinizi önemli ölçüde kolaylaştıracağını tahmin edebilirsiniz. Pozlama telafisini kullanarak otomatik veya yarı otomatik modlarda da çekim yapma şansımız var ancak özellikle hareket halindeyseniz her kıpırdadığınızda ayarlar değişecek, pozlamalar birbirini tutmayacaktır. Manüel modun sağlayacağı en önemli avantaj, yaptığımız ayarın aynı ortamda biz hareket etsek de değişmeyecek olmasıdır. Böylece her defasında bir sürprizle karşılaşmaz, kararlı çekimler yapabiliriz.

Eğer siluet çekimi yapmıyorsanız ve ışık ölçümünü konunuz üzerinden alacaksanız kameranızın nokta ışık ölçüm (spot meetering) modunu seçin. Bu modda ışık, fotoğraf karesinde netlediğiniz noktanın bulunduğu küçük bir bölgeden okunur. Özellikle portre çekimlerinde bu modu kullanmanız, yüzün karanlık kalmamasına yardımcı olarak büyük avantaj sağlar.

Ters ışıkta siz konu üzerinden ışık ölçümü yaptığınızda, kameranızın aşırı pozlama yaptığınızı göstereceğini hesaba katın, ancak bundan endişelenmeyin ve ışıkölçerin yalnızca bir kılavuz olduğunu hatırlayın.

Eğer kameranızı sabitleyebiliyorsanız, yararlanabileceğiniz bir diğer özellik braketleme (braketing / dizeleme) yapmaktır. Kameranız bu özelliği sunuyorsa, yaptığınız pozlama yanısıra istediğiniz durak kadar az ve fazla pozlanmış 3 fotoğrafı bir defada çekebilir, daha sonra bunlardan uygun bulduğunuza karar verebilirsiniz.

Düşük ışık ortamlarında elde çekim yapmak durumundaysanız, titreşimden dolayı görüntünün bulanık çıkmasını engellemek için ISO değerini artırmayı hatırlayın. Güncel DSLR kameralar 400, 800 gibi (bazen daha yüksek) ISO değerlerinde kumlanma olmadan çekim yapabilmektedirler.

— Yaratıcılığınızı kullanın

Çekim sırasında ışık desteği vererek ve çekim sonrası fotoğraflarınızı düzenleyerek işe yaratıcılığınızı katabilirsiniz. Çekim sırasında reflektör kullanmak harika sonuçlar elde etmenize yardımcı olur. Reflektör ile ışığı konu üzerine veya istediğiniz yere yansıtarak karanlık alanları dengeleyebilirsiniz. Diğer bir çözüm ise dolgu flaşı kullanmaktır.

Photoshop ve Lightroom gibi fotoğraf düzenleme programları gölgelerin aydınlatılması ve parlaklıkların azaltılması konusunda çok başarılı sonuçlar vermektedir (ÜCRETSİZ nasıl indireceğinizi öğrenin). Eğer yukarıda değindiğim braketlemeyi yaparsanız, bu görüntü düzenleme programlarında farklı pozlamaları birleştirerek yüksek dinamik aralıklı fotoğraflar elde edebilirsiniz.

Lightroom’da yüksek dinamik aralıklı (HDR) fotoğraf oluşturma konusunda daha geniş bilgi için Lightroom ile 5 Adımda Mükemmel HDR Görüntüleri Nasıl Oluşturabilirsiniz? başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Tekrar görüşünceye dek, “fotoğraf çekmeye devam edin”!

—Bu bilgileri yararlı bulduysanız daha çok fotoğrafseverin yararlanması için aşağıdaki renkli ikonları kullanarak çevrenizle paylaşabilirsiniz.