Projeler hemen tüm kaynaklarda genellikle bir dizi faaliyet (veya aktivite) olarak tanımlanır. Eğitimlerde de bu şekilde anlatılır. Bu da doğal olarak planlanan bir dizi aktivitenin yerine getirilmesiyle projenin gerçekleşmiş olacağını düşündürür.
Örneğin, Avrupa Komisyonunun Proje Döngüsü Yönetimi Rehberi gibi birçok kaynakta projenin tanımı için genellikle şuna benzer ifadeler yer alır: “Belirli bir yerde ve bir zaman dilimi içinde belirli bir bütçe ile açıkça belirlenmiş hedefleri gerçekleştirmeyi amaçlayan bir dizi faaliyet.”
Oysa projeler bir dizi faaliyet ötesinde bir dizi “sonuç” içerirler. Ve asıl önemli olan da elde edilecek olan sonuçlardır. Çünkü projelerin başarısı yalnızca aktivitelerin gerçekleşmesi ile ölçülmez, beklenen sonuçların elde edilmesi ile ölçülür. Sonuçlar, ancak proje aktiviteleri gerçekleştirildikten ve çıktılar üretildikten sonraki süreçte elde edilen yararlardır.
Projeler, sorunlara sistematik yolla çözüm geliştirme ve değişim yaratma araçlarıdır. Projelerin bu özelliğini öğrendiğimizde yaşama ve geleceğe bakışımız değişir.
—AVRUPA BİRLİĞİ PROJELERİ kitabı
Proje uygulamalarından beklenen düzeyde yarar elde edilememesinin temel nedenlerinden biri, ne yazık ki bu tür eksik yaklaşımlardır.
Örneğin, uyguladığımız proje kapsamında önemli bir yayın çıkardığımızı varsayalım. Kuruluşumuzda yeşil dönüşümü başlatacak adımları anlatan bir rehber olsun bu. Kitabın içeriğinin hazırlanması, tasarım ve dizgisinin yapılması ve basım işlerinin hepsinin gerçekleştirildiğini, tarafımıza teslim edildiğini düşünelim.
Dikkat edin! Bütün bu işlerle bir dizi aktiviteyi gerçekleştirmiş ve böylece bir çıktı elde etmiş olduk, ancak henüz bir sonuç elde etmiş değiliz. Bir sonuçtan söz edebilmemiz için ele aldığımız sorunun çözümüne yönelik bir “etki” ve “değişim” yaratmış olmamız gerekir. Oysa henüz gerçekleşmiş bir etki veya bir değişim yoktur.
Proje sonuçları
Sonuçlar (results) başlı başına ve çok çok önemli bir konu. Proje sonuçları, kısa, orta ve uzun dönemde yaratılan “etkiler” (effects), “kazanım” (outcomes) ve “değişim” (impact) türünden yararlar olarak sınıflandırılır. Başka bir yazıda sonuçlar üzerinde daha genişçe duracağım. Ancak burada şunu unutmamalıyız: Bir projeden söz edebilmemiz için aktiviteler ve çıktılar sonrasında elde edilecek sonuçlarının olması gerekir. Sonuçlar olmadan, yapılan aktiviteler ve elde edilen çıktılar henüz bir anlam kazanmış olmaz.
O nedenle projeleri bir dizi aktivite değil, sorunlara çözüm geliştirme araçları olarak tanımlamak doğru olandır.
Bu tanıma uygun yeni bakış açıları kazanmak, projeler konusunu daha etraflıca kavramak ve daha güçlü projeler oluşturmak istiyorsanız, AVRUPA BİRLİĞİ PROJELERİ adlı kitabımı zaman kaybetmeden okumanızı öneririm. Beklediğinizden çok daha fazlasını bulacağınızdan ve fark yaratan projelere kısa sürede imza atmaya başlayacağınızdan emin olabilirsiniz.
Bu ve benzeri kısa bilgilendirmelerimi Instagram’da @AvrupaBirligiProjeleri hesabı reels videolarından izleyebilirsiniz.
İyi okumalar. Öğrenmeye devam edin.
___________________
(*Bu yazı Baki Karaçay’ın “AVRUPA BİRLİĞİ PROJELERİ— Nedir? Neden, Niçin, Nasıl Hazırlanır ve Uygulanır?” adlı kitabından derlenerek yayımlanmıştır.)
Yorumunuzu Ekleyebilirsiniz