Proje Hazırlama ve Uygulamada Neden Bu Kadar Zorlanıyoruz?

Uluslararası hibe programları ve özellikle Avrupa Birliği (AB) projeleri tanınmadan çok daha önceleri “proje” dendiği zaman genellikle aydınger rulolardan açılarak sunulan “mimarî çizimler” anlaşılırdı. Yoğunlukla ikibinli yıllarda yerel düzeyde uygulanmaya ve günlük hayatımıza girmeye başlayan AB projeleriyle proje algımız da değişmeye başladı. Ancak bu değişimle birlikte eksik bilgiden kaynaklanan bazı yanlış kullanımlar da yaygınlaştı. Günümüzde dahi örneğin akla gelen bir “temenninin”, bir “fikrin” ya da bir “faaliyetin” proje diye sunulabildiğine tanık oluyoruz. Bunun sebepleri var tabi. Öte yandan, Avrupa Birliği başta olmak üzere, biliyoruz ki uluslararası hibe programları terminolojisinde kullanılan “proje” kavramının kapsamı bunların çok ötesinde.

Eğitim almamak ve bilgi eksikliği

Her ne kadar birçok yerde Avrupa Birliği projelerine hâlâ asıl işlerin yanında yan işlermiş gibi bakıldığını görsek de aslında proje hazırlama ve uygulama süreçlerinin tamamen uzmanlık ve yoğun emek gerektiren meslekî beceri alanları olduğunun da artık farkındayız. Ancak alışkanlıklardan vazgeçmek kolay değil. Mevcut donanımımızla projeleri zaten yapabileceğimiz varsayımı ile bazen hiç bir eğitimini almadan işe başlamamız proje hazırlama ve uygulama süreçlerimizi zorlaştırıyor; bu bir.

1- Eğitim almamak ve bilgi eksikliği.

Araştırmamak ve okumamak

Hadi varsayalım gerçekten birikimimiz eğitim almadan da bu işleri yapmaya yetecek düzeyde. Ancak gel gör ki sözkonusu programların hepsi bir değil, her birinin kendine özgü kuralları var. Onları öğrenebileceğimiz, bize burada yol gösterecek temel kaynaklar da var elbette: Proje Geliştirme veya Proje Döngüsü Yönetimi kitapları yanı sıra Hibe Rehberleri de en önemli kaynaklardan biri. Ne var ki okumayı çok seven bir iklimde de yetişmiyoruz. Okuma zahmetine katlanmak yerine kulaktan dolma verilerle kısa yoldan bilgi sahibi olmaya kalkışmamız, proje hazırlama ve uygulamada sıkıntılar yaşamamızın nedenlerinden ikincisi.

2- Araştırmamak, okumamak.

Zaman tanımamak

Üçüncüsü ise, okusak da zaten bir çırpıda kavranacak gibi değil ve öyle bir okumayla uzmanlaşmak da sözkonusu değil. Deneyim gerektiriyor. Uzmanlaşmayı gerektiren bir disiplin.

3- Zamana ihtiyaç var.

Alışkanlıklardan kolay vazgeçmemek

Tüm bunların ötesinde, aslında çok daha temel bir sebep, biliyoruz ki “projecilik” bizim çalışma kültürümüzde ürettiğimiz bir metot veya araç değil, altyapımızdan gelmiyor. Üç kelimelik atasözümüz bizim çalışma metodolojimizi özetliyor: “Göç yolda düzelir.” Doğruyu söylemek gerekirse o da dinamik bir metot. Ancak günümüz küresel koşulları, yolda düzelmek yerine artık “geleceği şimdiden öngörmemizi” ve ona göre koyacağımız hedeflere bizi ulaştıracak planlara sadık kalarak yol almamızı zorunlu hale getirdi. “Plan”, “program” ve “projeye” dayalı çalışma kültürünün işlediği toplumların daha hızlı kalkındığını ve daha iyi yaşam standardı yakaladıklarını gördük. Eğer geleceğimizi biz öngöremiyorsak, bizden önce öngörenlerin planlarının parçası olmaktan kurtulamıyoruz. Ancak dikkat edin, “plan”, “program” ve “proje”, bunların üçü de ithal kavramlar, bize özgü karşılıkları yok. O yüzden yönetim süreçlerine uygun hareket etmede ve uyum için gereken dönüşümü göstermede zorlanıyoruz. Ama artık boşvermemiz de mümkün değil, biliyoruz. Hele bir de Avrupa Birliği sürecimiz bunları yerel düzeyde bile zorunlu hale getirince… O halde, tekrar baştaki vurguya geldik.

4- Alışkanlıklardan vazgeçmek kolay değil.

Hali pür melalimiz

Genel durum bu. Eskilerin deyimiyle, hali pür melalimiz. Gelişmeler yok değil elbette. En azından sorunu analiz etmek, çözümün yarısından fazlasıdır.

“Sorun Analizi Proje Hazırlamada Neden Önemli?” başlıklı bir sonraki yazımda sorun analizinin önemi ve kazanımlarından bahsediyorum. Okumanızı öneririm.

Yeni yazılarda görüşünceye dek, “öğrenmeye devam edin!”

—Bu bilgileri yararlı bulduysanız, aşağıdaki renkli butonları kullanarak sosyal medya çevrelerinizle paylaşabilirsiniz.